Αποφεύγεις την κοινωνικοποίηση με ανθρώπους που δε γνωρίζεις λόγω άγχους; Παλεύεις να αποχωριστείς αυτό το απογευματινό γλυκό που κάνει τον δείκτη της ζυγαριάς ολοένα να ανεβαίνει; Μήπως η κακή συνήθεια του καπνίσματος αρχίζει να σου γίνεται ενοχλητική;
Οι κακές συνήθειες μοιάζουν με τροχοπέδη στη ζωή μας που δεν μπορούμε να ξεφορτωθούμε όσο κι αν προσπαθήσουμε. Και αυτό ισχύει διπλά για κάποια η οποία είναι στρεσαρισμένη, απογοητευμένη και δε γνωρίζει πως να κινηθεί.
Όμως μια κακή συνήθεια δεν είναι τίποτα άλλο από μια μηχανική κίνηση που το μυαλό μας έχει αυτοματοποιήσει.
Και όλες οι συνήθειες – είτε καλές, είτε κακές – ακολουθούν τους ίδιους νόμους, οι οποίοι καθορίζουν τη δημιουργία τους και τον αφανισμό τους. Αν λοιπόν παλεύεις να διώξεις από τη ζωή σου μια συμπεριφορά η οποία σε βαραίνει, εφάρμοσε τις ακόλουθες συμβουλές.
#1 Προσάρμοσε το περιβάλλον σου
Το πρώτο πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις για να εξαφανίσεις μια κακή συνήθεια από τη ζωή σου, δεν έχει να κάνει με την συνήθεια αυτή καθ’αυτή. Έχει να κάνει με το περιβάλλον γύρω σου.
Βλέπεις αυτοί οι αυτοματισμοί αποτελούνται από τρία τμήματα: Το ερέθισμα – το οποίο δίνει το σήμα στον εγκέφαλο να ξεκινήσει την αυτοματοποιημένη συμπεριφορά, την ρουτίνα που είναι η προαναφερθείσα αυτόματη συμπεριφορά, και την επιβράβευση, δηλαδή την ικανοποίηση και την απόλαυση που λαμβάνουμε από τη ρουτίνα αυτή.
Για παράδειγμα, περπατάς στο δρόμο και πέφτει το μάτι σου σε ένα ψυγείο με παγωτά (ερέθισμα). Προχωράς προς το περίπτερο που ανήκει το ψυγείο, αγοράζεις ένα μεγάλο παγωτό με διπλή σοκολάτα και το καταβροχθίζεις (ρουτίνα). Και από τη στιγμή που η γλυκιά γεύση της σοκολάτας αγγίξει τη γλώσσα σου νιώθεις τον εαυτό σου να βρίσκεται σε έκσταση (ανταμοιβή).
Η λογική λοιπόν του να προσαρμόσεις το περιβάλλον έγκειται στο γεγονός πως για να αφανίσεις μια κακή συνήθεια από τη ζωή σου, θα πρέπει να εξαφανίσεις όλα εκείνα τα ερεθίσματα που σου δίνουν το έναυσμα να την ξεκινήσεις.
Από τη στιγμή που το περιβάλλον γύρω σου έχει διαμορφωθεί ώστε τα ερεθίσματα της συνήθειας που θες να σταματήσεις να είναι ανύπαρκτα ή αόρατα, θα είναι και πιο εύκολο για σένα να την σταματήσεις.
Με αυτόν τον τρόπο έχεις ήδη κάνει τη μισή δουλειά.
#2 Ξεκίνα με όσο πιο μικρά βήματα γίνεται
Είναι παράλογο να πιστεύεις πως θα αφανίσεις την κακή συνήθεια από τη ζωή σου μια κι έξω και πως δε θα κάνεις ούτε μια παρασπονδία.
Πρόκειται για έναν τρόπο σκέψης τύπου άσπρο – μαύρο που οδηγεί στην καταστροφή. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι το πως διαχειρίζεσαι τον εαυτό σου αφού παρασυρθείς.
Το να νικήσεις το κοινωνικό άγχος για παράδειγμα, δεν έχει να κάνει με το να βάλεις στόχο να μιλάς με όλους μα όλους τους ανθρώπους που συναντάς και όταν βλέπεις ότι κάποιες φορές δε τα καταφέρνεις να απογοητευτείς και να τα παρατήσεις.
Καμία σχέση.
Τα βήματα που χρειάζεται να κάνεις για να αφανίσεις μια κακή συνήθεια – όπως και για να υιοθετήσεις μια νέα – πρέπει να είναι μικρά και εσύ πρέπει να είσαι όσο πιο συνεπής γίνεται.
Αν καπνίζεις τριάντα τσιγάρα την ημέρα, είναι παράλογο να πιστεύεις πως από αύριο το κόβεις μαχαίρι και δε θα καπνίσεις ποτέ ξανά.
Αν είσαι αρκετά ντροπαλή και η ιδέα του να φλερτάρεις με κάποιον άνδρα σε αγχώνει, είναι παράλογο να σκέφτεσαι πως πρέπει από αύριο να μιλάς και να φλερτάρεις με όλους και μάλιστα να το κάνεις και αποτελεσματικά.
Για να κάνεις τους στόχους σου από άπιαστους, εφικτούς, χρειάζεται να αρχίσεις με μικρά και σταθερά βήματα.
Βάλε στόχο να καπνίζεις πέντε τσιγάρα λιγότερα καθημερινά ή να κάνεις μια μικρή κουβέντα με έναν άνθρωπο που δε γνωρίζεις κάθε ημέρα.
Βέβαια το να τα κρατάς όλα αυτά μέσα στο κεφάλι σου είναι πρόβλημα. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα θαυμάσιο όργανο, όμως δεν είναι και αλάθητο. Εύκολα ξεχνάει και αφήνει τις διάφορες προκαταλήψεις να θολώσουν την κρίση του και την αντίληψη του.
Για να αποτρέψεις τις πλάνες του νου και τα λογικά σφάλματα να σε μπερδέψουν, χρειάζεται να κάνεις κάτι πάρα πολύ απλό.
#3 Κατάγραφε και μέτρα την πρόοδο σου
Αυτός είναι και ο χρυσός κανόνας για οτιδήποτε έχει σχέση με νέες ή παλιές συνήθειες. Χρειάζεται να καταγράφεις και να μετράς την πρόοδο σου για να ξέρεις ανά πάσα στιγμή που βρίσκεσαι. Τελεία!
Οτιδήποτε καταγραφείς σημαίνει πως το έχεις κάνει πράξη και οτιδήποτε μπορείς να μετρήσεις μπορείς και να το βελτιώσεις. Δε χρειάζεται να το κάνεις πολύπλοκο. Ένα απλό ημερολόγιο με το πως και τι έκανες κάθε ημέρα αρκεί.
Αυτή η τακτική είναι πολύ σημαντική για δύο λόγους.
Πρώτα απ’ όλα σε σταματάει από το να σπάσεις το σερί των προσπαθειών σου. Και αν προχωρήσεις για μερικές μέρες, χωρίς να ενδώσεις στη κακή συνήθεια τότε το ίδιο το σερί θα σου δώσει το κίνητρο να συνεχίσεις.
Επίσης το γεγονός πως καταγράφεις την πρόοδο σου σού δίνει μια ευρύτερη και πιο πλήρη άποψη του πως τα πας. Θα ξέρεις καλύτερα τι έκανες και τι δεν έκανες και θα νιώθεις περήφανη για το δρόμο που έχεις διανύσει. Στην ουσία η ίδια η κίνηση του να προσθέσεις άλλη μια μέρα χωρίς τσιγάρο, χωρίς γλυκό ή άλλη μέρα που μίλησες και γνώρισες νέους ανθρώπους, σε επιβραβεύει.
Και αυτή η επιβράβευση είναι που θα ενισχύσει τη συμπεριφορά σου αλλάζοντας εντελώς τις συνήθειες σου.
Ωστόσο, υπάρχει και κάτι ακόμη που χρειάζεται να κάνεις και το άφησα για το τέλος. Ένα πράγμα το οποίο κάνει όλα τα παραπάνω πολύ πιο εύκολα.
#4 Άλλαξε την ταυτότητα σου
Όταν καπνίζεις, δεν εκτελείς απλά την κίνηση να φέρεις το τσιγάρο στα χείλη σου και να καπνίσεις. Έχεις συνδέσει και μια ταυτότητα πίσω από αυτήν την κίνηση – είσαι μια καπνίστρια.
Όταν αποφεύγεις να μιλήσεις με άνδρες αλλά και γενικά με ανθρώπους που δε γνωρίζεις επειδή νιώθεις άγχος, πάλι δεν εκτελείς απλά την κίνηση. Έχεις μια ταυτότητα η οποία ενισχύει η πράξη της αποφυγής – είσαι ντροπαλή.
Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που μας είναι δύσκολο να πετύχουμε ραγδαίες αλλαγές όταν μιλάμε για συνήθειες. Κυριολεκτικά χάνουμε ένα κομμάτι του εαυτού μας όταν αλλάζουμε. Χάνουμε ένα κομμάτι της ταυτότητας μας όπως την ξέραμε μέχρι σήμερα.
Για να αλλάξουμε τον εαυτό μας και να απαλλαγούμε από μια κακή συνήθεια θα χρειαστεί να βγάλουμε από την ταυτότητα μας τη συνήθεια αυτή.
Αν θεωρείς τον εαυτό σου ως καπνίστρια, θα είναι δύσκολο να κόψεις το τσιγάρο γιατί αυτό είναι που καθορίζει τον καπνίστρια. Αντί όμως να πεις “θα κόψω το τσιγάρο”, πες “δεν είμαι πια καπνίστρια”.
Αντί να προσπαθήσεις να γίνεις λιγότερο ντροπαλή, πες “είμαι κοινωνική”.
Αντί να προσπαθήσεις για να ξεκινήσεις γυμναστήριο και διατροφή ώστε να χάσεις κιλά, πες “πλέον είμαι αθλητική κοπέλα”.
Από τη στιγμή που υιοθετήσεις μια ταυτότητα, έναν ρόλο ο οποίος είναι συνεπής με τις καλές συνήθειες που θες να υιοθετήσεις και ασυνεπής με την κακή συνήθεια που θες να διακόψεις, τα πάντα γίνονται πιο εύκολα.
Όταν βλέπεις τον εαυτό σου ως αθλητική κοπέλα είναι πιο εύκολο να εισάγεις το γυμναστήριο και τη διατροφή στη ζωή σου, γιατί αυτό είναι που κάνει μια αθλητική κοπέλα. Όταν αρχίσεις να βλέπεις τον εαυτό σου ως κοινωνική, είναι πιο εύκολο να μιλήσεις με άνδρες και με ανθρώπους γενικόκτερα αντί να τους αποφύγεις, γιατί αυτό κάνει μια κοινωνική κοπέλα.
Και ακριβώς επειδή θα το πας με μικρά βήματα, αργά και σταθερά, οι μικρές αυτές νίκες θα ενισχύσουν αυτήν την νέα ταυτότητα σου
Αυτό που έχει πραγματικά σημασία
Το να σπας και να αφανίζεις μια κακή συνήθεια από τη ζωή σου, δε χρειάζεται να είναι πολύπλοκο ή δύσκολο. Μπορεί να είναι μια ανεβαστική και απολαυστική διαδικασία, αρκεί να ακολουθήσεις τις πιο πάνω στρατηγικές και να έχεις την απαραίτητη επιμονή και υπομονή.
Όσο πιο συνεπής είσαι, όσο λιγότερο δύσκαμπτα και τελειοθηρικά προσεγγίσεις τη διαδικασία και όσο πιο εύκολη και απολαυστική την κάνεις, τόσο πιο γρήγορα αποτελέσματα θα δεις.
Για αυτό μην περιμένεις. Ξεκίνα σήμερα κιόλας, αργά και σταθερά, με ένα βήμα τη φορά.