Ίσως το μεγαλύτερο εμπόδια σε μια ποιοτική και ευτυχισμένη σχέση είναι οι τοξικές συμπεριφορές που μπορούν να τη διαλύσουν.
Δυστυχώς στο σχολείο δεν υπήρχε μάθημα που να σου μάθαινε πώς να είσαι σωστή στις σχέσεις σου.
Μας μαθαίνουν ίσως ανατομία, μας μαθαίνουν ότι ο γάμος είναι «καλό πράγμα». Αλλά όσον αφορά στις τωρινές σχέσεις; Οι μόνες συμβουλές που βρίσκουμε είναι αυτές στις στήλες των γυναικείων περιοδικών.
Με τις σχέσεις απλώς ισχύει το βλέποντας και κάνοντας. Και ο κόσμος τα θαλασσώνει.
Μέρος του όλου προβλήματος είναι ότι υπάρχουν πολλά λανθασμένα πρότυπα γύρω μας, όσον αφορά στο πώς πρέπει να είναι οι σχέσεις, πολλές από τις οποίες τελικά είναι τοξικές.
Ο παράφορος έρωτας, εκείνος που θα σε κάνει να τολμήσεις το ακατόρθωτο, ας πούμε. Ο έρωτας που δεν δίνει δεκάρα για πρακτικά ζητήματα. Όλες τον θέλουμε, εδώ και τώρα. Όπως μας τον σέρβιραν οι ταινίες.
Τείνουμε να αντιμετωπίσουμε τον άλλο ως το εργαλείο που θα μας προσφέρει τις συγκινήσεις που επιζητούμε. Ως περιουσιακό αγαθό. Όχι ως ένα πρόσωπο με το οποίο θα πρέπει να μοιραστούμε αμοιβαία συναισθηματική υποστήριξη και αλληλοσεβασμό.
Τα βιβλία περί σχέσεων επίσης δεν βοηθούν πάντα. Δεν είναι από διαφορετικούς πλανήτες οι άντρες και οι γυναίκες. Μην το γενικεύουμε. Και δυστυχώς ούτε η σχέση του μπαμπά και της μαμάς είναι (συνήθως) το καλύτερο παράδειγμα.
Οι πιο επικίνδυνες τοξικές συμπεριφορές για μια σχέση
Μέσα από έρευνες έχουν προκύψει, ευτυχώς, μερικά συμπεράσματα όσον αφορά στις υγιείς και μακρόχρονες σχέσεις. Υπάρχουν μοτίβα που επαναλαμβάνονται στις επιτυχημένες σχέσεις και κάποια από αυτά έρχονται σε αντίθεση με ό,τι μάθαμε να αποκαλούμε ρομαντικό ή φυσιολογικό σε μία σχέση.
Ας δούμε τέσσερις περιπτώσεις σχέσεων που, ενώ πολλοί τις θεωρούν φυσιολογικές, είναι στην πραγματικότητα τοξικές και καταστροφικές. Διαβάστε και κλάψτε.
#1. Η λίστα
Η λίστα είναι μια από τις πιο τοξικές και επικίνδυνες συμπεριφορές ανάμεσα σε δύο συντρόφους που μαλώνουν και πάει κάπως έτσι:
Τσακώνεστε. Και είναι σαν να κρατάτε μία λίστα και πετάτε ο ένας στον άλλο φταιξίματα του παρελθόντος. Είναι σαν αγώνας για το ποιος υπήρξε ο πιο άχρηστος σε αυτή η λίστα.
Σαν αγώνας να αποδείξεις στον άλλο ότι σου χρωστάει περισσότερα. Ποιος κατέστρεψε τον άλλο ένα πράγμα. Σαν να ανασύρεις από τη φαρέτρα σου οπλοστάσιο ετών, για να διορθωθεί τι ακριβώς;
Τίποτα σχετικό με το όποιο τωρινό σας πρόβλημα. Η λίστα αποτελεί στην ουσία μία από τις πιο τοξικές συμπεριφορές μέσα στη σχέση.
Οι σύντροφοι δεν έχουν επιχειρήματα για να υποστηρίξουν τις σημερινές τους βλακείες και κατηγορούν ο ένας τον άλλο για περσινά ξινά σταφύλια.
Όχι μόνο δεν λύνεται το τωρινό πρόβλημα, όποιο είναι, αλλά διογκώνεται η πικρία επαναφέροντας ενδεχόμενα λάθη του παρελθόντος. Μία σχέση όπου η Λίστα απαντάται συχνά, είναι εντελώς καταδικασμένη.
Τι μπορείς να κάνεις: Κάθε ζήτημα χρειάζεται να το λύνουν ξεχωριστά τα μέλη της σχέσης. Εκτός και αν πρόκειται για ζητήματα όπου όντως σχετίζονται με το τωρινό συμβάν.
Αν πριν από τέσσερα χρόνια σου έκανε αυτό επειδή πριν από οκτώ χρόνια του είχες κάνει το άλλο, προφανώς αυτά δεν μπορούν να βοηθήσουν το τώρα ούτε να λύσουν κανένα πρόβλημα. Ο χρόνος δεν γυρίζει πίσω. Μην επαναφέρεις τα παλιά. Ή μην είσαι πια ζευγάρι με τον συγκεκριμένο τύπο, αν δεν μπορείς να ξεπεράσεις τις όποιες συμπεριφορές του.
#2. Τοξικές υπόννοιες και υπονοούμενα. Παθητική επιθετική συμπεριφορά
Αντί να πεις τι σε ενοχλεί, πετάς υπονοούμενα. Αντί να υποδείξεις πώς πιστεύεις ότι πρέπει να λειτουργήσει η σχέση, βρίσκεις μικρόψυχους τρόπους να εκνευρίσεις τον σύντροφό σου προκειμένου να νιώσεις εσύ δικαιωμένη.
Γκρινιάζεις διαρκώς, δημιουργώντας ύπουλα καταστάσεις που (πιστεύεις ότι) σε κάνουν να φαίνεσαι θύμα και σου δίνουν πάτημα να γκρινιάξεις κι άλλο. Εκνευρίζεις, ειρωνεύεσαι, σαρκάζεις. Μικρόψυχα δημιουργείς κλίμα και ροκανίζεις την υπομονή και την καλή διάθεση του συντρόφου σου.
Επίσης μια από τις πιο τοξικές συμπεριφορές. Δείχνει ότι δεν υπάρχει άνεση στην μεταξύ σας επικοινωνία. Αν υπήρχε, δεν θα ξέπεφτες σε τέτοια καμώματα. Θα έλεγες ευθέως τι πρόβλημα έχεις. Θα καθόσουν να το λύσεις. Η παθητική /επιθετική συμπεριφορά είναι δείγμα ανασφάλειας και συμπλεγμάτων.
Τι μπορείς να κάνεις: Πες ξεκάθαρα τι σε στεναχωρεί, τι νιώθεις και τι θέλεις. Και να ξέρεις ότι το άλλο άτομο δεν υποχρεούται να ικανοποιήσει αυτές τις επιθυμίες σου. Μπορεί να σε υποστηρίξει, αν το θελήσει. Και αν σε αγαπάει, πιθανότατα θα το κάνει.
#3. Όταν φταίνε οι άλλοι για τα δικά σου αισθήματα
Ας πούμε. Πήγε άσχημα η μέρα στη δουλειά και ο άλλος δεν είναι επίσης στην καλύτερη των διαθέσεων. Μιλάει στο τηλέφωνο, δεν μπορεί να σου δώσει σημασία, έχει άλλα σχέδια ενώ εσύ ήθελες να κάτσετε να δείτε μια ταινία μαζί.
Κι έτσι, του επιτίθεσαι επειδή είναι αδιάφορος και ψυχρός απέναντί σου. Εσύ που πέρασες τόσο άσχημα σήμερα, και κείνος διόλου δεν σε βοηθάει. Έπρεπε να το καταλάβει ότι χρειάζεσαι υποστήριξη. Έπρεπε να σπεύσει. Να κλείσει το τηλέφωνο, να ακυρώσει ό,τι κάνει. Εσύ μετράς πάνω από όλα. Σωστά;
Λάθος.
Ακόμη μία από τις χειρότερες τοξικές συμπεριφορές για μια σχέση. Το να ρίχνεις στον σύντροφό σου την ευθύνη για το τι αισθάνεσαι εσύ είναι σκέτος εγωισμός, ύπουλος και υπόγειος.
Έχει να κάνει με σαθρά όρια και με το πώς μπορεί να καταπατηθούν σε μία σχέση. Δεν είσαι υπόλογη για το πώς αισθάνεται ο άλλος. Δεν μπορεί να μην τολμάς να κάνεις ένα πρόγραμμα αν δεν ρωτήσεις πρώτα την σύντροφό σου, αν στο επιτρέπει.
Θες να διαβάσεις μόνη; Πρέπει να το διαπραγματευτείς. Θες να δεις μια ταινία; Πρέπει να το συμφωνήσετε.
Αν κάποιος από τους δύο στραβοξυπνήσει πρέπει να αναθεωρήσεις το πρόγραμμά σου γιατί προτεραιότητά σου οφείλει να είναι η καλοπέραση του συντρόφου σου.
Τέτοιες συμπεριφορές γεννάνε πάντα πικρία. Είναι κατανοητό να ζητά ο άλλος την υποστήριξή σου αν τύχει να του πάει κάτι στραβά. Αλλά αν γίνει απαίτηση η ζωή σου να εξελίσσεται γύρω από τα δικά της αισθήματα και τα δικά της θέλω, τότε κι εσύ θα γεμίσεις πικρία και θα καταλήξετε και οι δύο σε χειριστικές συμπεριφορές.
Τι μπορείς να κάνεις: Να πάρεις την ευθύνη των αισθημάτων σου. Ο σύντροφός σου ας έχει την ευθύνη των δικών του αισθημάτων. Είναι λεπτή αλλά σημαντική η διαφορά μεταξύ του να υποστηρίζεις τον σύντροφό σου και του να είσαι υποχρεωμένη να το κάνεις.
Αν γίνει κάποια θυσία πρέπει να γίνεται αυθόρμητα, όχι ο άλλος να την απαιτεί και να την αξιώνει. Αν γίνουν ενοχικοί οι δύο σύντροφοι ο ένας για τα αισθήματα ή τις κακοτυχίες του άλλου, τότε σύντομα θα αρχίσουν να γίνονται χειριστικοί, να αναπτύσσουν συμπεριφορές εξάρτησης και να γκρινιάζουν γεμάτοι πικρίες.
Θες να μάθεις πως να βελτιώσεις τη σχέση σου; Δες εδω
#4. Η ζήλεια
Τσαντίζεσαι όταν ο σύντροφός σου μιλάει, τηλεφωνεί, αγγίζει κάποια άλλη, τσαντίζεσαι ακόμη κι αν φταρνιστεί μπροστά σε κάποια άλλη. Μετά θυμώνεις, μετά προσπαθείς να ελέγξεις και να περιορίσεις τον σύντροφό σου.
Τέτοια αισθήματα εύκολα μπορεί να οδηγήσουν σε παθολογικές συμπεριφορές, ας πούμε να χακάρεις το λογαριασμό του στα κοινωνικά δύκτια, να ψάχνεις το κινητό του, να τον παίρνεις από πίσω και να σκας μύτη απρόσκλητη όταν έχει πάει για καφέ με φίλους.
Με εκπλήσσει ότι κάποιες βρίσκουν αυτή τη συμπεριφορά ελκυστική, ως ένδειξη αγάπης ένα πράμα. Λένε πως αν ο σύντροφός τους δεν αισθανόταν ζήλεια δεν θα τους αγαπούσε.
Βλακείες. Είναι χειριστική και άρρωστη συμπεριφορά. Είναι εμμονική συμπεριφορά και οδηγεί σε δράματα, σκηνές ζηλοτυπίας, καυγάδες. Σημαίνει ότι δεν έχεις εμπιστοσύνη στον σύντροφό σου και τίποτα περισσότερο. Σημαίνει ότι θες να τον ελέγχεις ακόμη και στην …τουαλέτα σαν δικτάτορας. Είναι ταπεινωτικό να συμπεριφέρεσαι έτσι.
Τι μπορείς να κάνεις: Να έχεις εμπιστοσύνη στον σύντροφό σου. Τόσο ακραίο σου φαίνεται; Εντάξει, κάποια ζήλεια είναι φυσιολογική. Εντός ορίων. Αλλά τόση ζήλεια, τόση έλλειψη εμπιστοσύνης μονάχα τη δική σου ανασφάλεια προδίδει. Πάλεψέ το λοιπόν και μην το βγάζεις στη σύντροφό σου.
Αν του γκρινιάζεις κάθε μέρα ότι σε απάτησε κάποια στιγμή θα το κάνει, επειδή δεν θα έχει τίποτα παραπάνω να φοβηθεί. Όλη τη γκρίνια και τη μουρμούρα σου; Την έχει ήδη συνηθίσει. Πρόσεξε λοιπόν μήπως με τη ζήλεια σου σπρώξεις τον σύντροφό σου να σου κάνει εκείνο που περισσότερο από όλα φοβάσαι.