Όσο σκέφτομαι τις παλιές κακές μου μέρες, υπάρχουν μερικά πράγματα που ξεχωρίζουν: όταν ας πούμε φοβόμουν να εγκαταλείψω μία κακή σχέση επειδή πίστευα ότι δεν άξιζα κάτι καλύτερο.
Ή πώς δεν μπορούσα να χαλαρώσω και να απολαύσω την όποια καλή σχέση ή καλή στιγμή είχα, από φόβο ότι θα ερχόταν κάποτε η μέρα που θα τελείωνε. Ένα απόγευμα όμως, ξεχωρίζει ιδιαίτερα όσον αφορά στο πόσο χάλια ήταν η ζωή μου.
Είχα πάρει την άδεια του συντρόφου μου (ναι, άδεια, καλά διάβασες) να βγω με τις φίλες μου, να πάμε για ψώνια. Αναφέρω και το τι θα κάναμε γιατί ο τότε σύντροφος μου μισούσε αυτές τις «γυναικείες» εξόδους, τις θεωρούσε ό,τι πιο βλακώδες υπήρχε.
Τις μισούσε επίσης, γιατί όποτε εβγαίνα για ψώνια και καφέ, ήμουν με φίλες και όχι μαζί του (καλά διάβασες και πάλι), αλλά εκείνο το απόγευμα είχε υποχωρήσει και τέλος πάντων, με βαριά καρδιά, με «άφησε» να βγω.
Ούτε μία ώρα δεν είχα κάτσει στο τραπέζι της καφετέριας και τσουπ, εμφανίζεται. Εντελώς κυριολεκτικά με σήκωσε από την καρέκλα σέρνοντας. Δε θυμάμαι καν για ποιο λόγο, νομίζω για να ψωνίσουμε μαζί κάτι που του άρεσε ή για κάτι εξίσου ασήμαντο.
Και τον άφησα να με τραβολογήσει μακριά από τη διασκέδασή με τις φίλες μου.
Τον άφησα. Αυτή είναι η λέξη κλειδί.
Αυτό ήταν η σχέση μας, μια σειρά πραγμάτων που του επέτρεπα να μου κάνει. Μετά την πρώτη περίοδο όπου ήμουν αποβλακωμένη από το πολύ σεξ, περνούσα τις μέρες μου με ζήλιες, πείσματα, τριπάκια ενοχής και τη συνεχή μου υποχρέωση να δικαιολογούμαι επί καθημερινής βάσεως για τα πάντα.
Κάθε καυγάς μας κατέληγε στην απειλή του ότι θα με χώριζε. Και έτσι ενέδιδα.
Τι έφταιγε τότε; Δεν είχα όρια. Δεν είχα αυτοεκτίμηση. Τον άφηνα να κάνει ό,τι ήθελε επειδή, όντας ανασφαλής, έλεγα στον εαυτό μου ότι, τουλάχιστον, είμαι σε μία σχέση, ακόμα κι αν ήταν μια κακή σχέση.
Η αξία των ορίων
Πες μου αν τα παρακάτω σου θυμίζουν κάτι:
- Δεν έχεις δικαίωμα να περάσεις χρόνο με τις φίλες σου. Ή σπανίως. Εκείνος είναι πάντα πιο σημαντικός, ζηλεύει οτιδήποτε υπάρχει έξω από τη σχέση σας.
- Σε βάζει να κάνεις πράγματα που δε σου αρέσουν κατά βάθος. Αν πεις όχι, περνάει σε παθητική /αμυντική στάση. Ή γκρινιάζει. Ή απειλεί. Τέλος πάντων, βρίσκει έναν δυσάρεστο και καταπιεστικό τρόπο να σε αναγκάσει να υποχωρήσεις.
- Όταν διαφωνείτε, ποτέ δε μένετε στο θέμα για το οποίο διαφωνείτε. Οποιαδήποτε διαφωνία, θα καταλήξει σε έναν εξάψαλμο περί των πόσων φορών τον αδίκησες και η συζήτηση θα τελειώσει ένδοξα με απειλές για χωρισμό, απιστία, οτιδήποτε.
- Η σχέση σας είναι συνεχώς σε μια κατάσταση δράματος. Ή όλα πάνε υπέροχα ή είναι μαύρα χάλια.
- Αμελείς ευκαιρίες που θα σε ενδιέφεραν, προκειμένου να μην απογοητεύσεις το έτερον ήμισυ.
- Έχεις κάποιον φίλο, γνωστό, συγγενή που είναι σα «βαμπίρ», που σου τραβάει ενέργεια. Κάθε φορά που μιλάτε νιώθεις άσχημα για τον εαυτό σου, νιώθεις την ενέργειά σου να εξανεμίζεται.
- Ο σύντροφος σου χρειάζεται διαρκή επιβεβαίωση από την πλευρά σου. Πρέπει να του νταντεύεις τις ανασφάλειες, να του εξανεμίζεις τις αμφιβολίες, πρέπει, πρέπει.
Κάτι μου λέει λοιπόν, πως πολλές από σας είχαν τουλάχιστον μία τέτοια σχέση στη ζωή τους, που ήταν κακή σχέση. Εγώ σίγουρα είχα.
Πολλοί άνθρωποι με ελλιπή κοινωνική εμπειρία, είναι πιθανό να έχουν πέσει θύματα τέτοιας καταχρηστικής σχέσης. Καμιά φορά ούτε καν κατανοούν πόσο τους κακομεταχειρίζονται. Ούτε καν γκρινιάζουν. Τυχαίνει μάλιστα να υποθέτουν, ότι έτσι πρέπει να είναι οι σχέσεις. Ότι έτσι είναι το φυσιολογικό.
Οι καταστάσεις αυτές είναι ενδεικτικές, όταν κάποιος δεν έχει χτίσει ισχυρά όρια. Το να μην έχεις τα όριά σου είναι αποτέλεσμα χαμηλής αυτοεκτίμησης και της απροθυμίας σου να παλέψεις για τον εαυτό σου.
Πολλοί άνθρωποι εκμεταλλεύονται ανερυθρίαστα τους ανθρώπους που δεν έχουν όρια. Στην πραγματικότητα, αναζητούν ανθρώπους που θα είναι πρόθυμοι να γίνουν χαλί να τους πατήσεις. Και τους ποδοπατάνε.
Φυσικά, αυτό είναι τρομερά κουραστικό. Εξουθενώνει ψυχολογικά, είναι ζημιογόνο και τοξικό. Μπλέκεις σε μία κακή σχέση που το ένα μέλος χρειάζεται συνεχή επιβεβαίωση και υποστήριξη, ενώ το άλλο επωμίζεται κάθε ευθύνη, προκειμένου να μη διαλυθεί η σχέση αυτή.
Στη χειρότερη περίπτωση, μπλέκεις με κάθε λογής συναισθηματικούς βρικόλακες, εκμεταλλευτές, εθισμένους στα δράματα και δε συμμαζεύεται.
Όποιος έχει ανίσχυρα όρια και χαμηλή αυτοεκτίμηση, κάποια στιγμή στη ζωή του θα πέσει θύμα μίας τέτοιας μονόπλευρης κατάστασης. Είτε άντρας είναι, είτε γυναίκα, κάποιος ή κάποια θα βρεθεί για να τον εκμεταλλευτεί.
Για να μπορείς να βάζεις τα όρια σου στις σχέσεις σου και να μην συμβιβάζεσαι, δες εδώ
Τα καλά κορίτσια
Ο λόγος για τον οποίο εγώ προσωπικά παρέμενα στη σαθρή και κακή σχέση που περιέγραψα πιο πριν, είναι ότι τότε, είχα εξαιρετικά χαμηλή αυτοεκτίμηση: ένιωθα τυχερή που βρισκόμουν σε σχέση, ένιωθα τυχερή που ο σύντροφος μου με ζήλευε τόσο μα τόσο πολύ (άσχετο πώς με έκανε να νιώθω αυτή η κτητικότητά του).
Όταν πιστεύεις πως δεν έχεις επιλογές και παράλληλα νιώθεις πως η σχέση σου μπορεί να καταρρεύσει ανά πάσα στιγμή (και τί θα γίνεις τότε) –συν η ιδέα που μου είχε εκείνος εμφυτεύσει ότι, αν χωρίσουμε, θα φταίω εγώ και μονάχα εγώ- με είχαν οδηγήσει στο να υπομένω.
Να υπομένω και άλλο, να υπομένω και άλλα και να μην λέω «ως εδώ και μη παρέκει».
Η έλλειψη αυτοεκτίμησης τρέφει έναν αέναο φαύλο κύκλο. Πώς να παλέψεις για αυτά που θέλεις εσύ, όταν θεωρείς ότι εσύ δεν αξίζεις. Και πως να μη θεωρείς ότι εσύ δεν αξίζεις όταν ακόμη και η σχέση σου σε ποδοπατάει. Στο κάτω –κάτω, αν εσύ ήσουν πιο αξιόλογη θα είχες τη δυνατότητα να αντισταθείς.
Όταν δε νιώθεις αξιόλογη, ψάχνεις απελπισμένα κάποιον να σε συμπληρώσει. Θα κάνεις στην άκρη όλα σου τα όρια και θα θυσιάσεις όσα σου αρέσουν, προκειμένου να κάνεις αυτό το πρόσωπο που θα σε συμπληρώσει, να σε συμπαθήσει.
Είναι το σύνδρομο του καλού κοριτσιού αυτό. Όταν σώζεις κάποιον, δεν μπορεί, θα σε αγαπήσει.
Τα καλά κορίτσια λύνουν τα προβλήματα των άλλων ανθρώπων με αντάλλαγμα την τρυφερότητα και την αγάπη τους. Αυτό συμβαίνει επειδή στο βάθος της καρδιάς τους δεν αισθάνονται ότι έχουν κάτι άλλο, που να τις κάνει ελκυστικές. Βασίζονται στην υποχρέωση που θα δημιουργήσουν στους άλλους. Δεν έχουν εμπιστοσύνη στην αξία του εαυτού τους.
Ένας άλλος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αποτυγχάνουν να κρατήσουν ισχυρά τα όριά τους, είναι ότι είναι απρόθυμοι να πάρουν την ευθύνη των πράξεών τους.
Το να πεις ότι δε θα ανεχτείς συγκεκριμένες συμπεριφορές και ότι θα φύγεις εάν προκύψουν, σημαίνει ότι αυτό πρέπει να μπορείς να το τηρήσεις. Και αν προκύψουν οι συμπεριφορές για τις οποίες είχες προειδοποιήσει, πρέπει να αποχωρήσεις.
Αν είσαι ανασφαλής, αυτό προφανώς δυσκολεύεσαι να το κάνεις. Εγώ ας πούμε έτσι ένιωθα και δεν τολμούσα να ξεκινήσω να παραπονιέμαι, γιατί ήξερα ότι αυτό θα σήμαινε περισσότερους καυγάδες που θα έφερναν ακόμη πιο πολύ γκρίνια και στο τέλος θα βρισκόμουν να φταίω μονάχα εγώ.
Έγινα καλή στο να επινοώ δικαιολογίες προκειμένου να δικαιολογήσω τον εαυτό μου, αφού πάντα αναγκαζόμουν να δικαιολογούμαι για όλα. Και δικαιολογούσα και τον σύντροφο μου.
Γιατί φερόμουν έτσι; Δεν ήθελα πρώτα από όλα να αναγνωρίσω τα δικά μου σφάλματα. Και ποια ήταν αυτά;
Επέλεγα να συνεχίζω να βρίσκομαι σε αυτήν την άθλια και κακή σχέση. Δεν τολμούσα να πάρω την ευθύνη του εαυτού μου και είτε να προσπαθήσω να διορθώσω ό,τι διορθωνόταν, είτε να κόψω μία και καλή. Έτσι έχωνα το κεφάλι μου στην άμμο και συνέχιζα να υποφέρω, ταΐζοντας τον εαυτό μου με την ψευδαίσθηση ότι όλα πάνε καλά.
Εσύ όμως σε τι φάση είσαι με τις σχέσεις σου; Περιμένω τις δικές σου εμπειρίες εδώ.